Aktualne formularze wniosków i streszczeń nietechnicznych do Lokalnej Komisji Etycznej (LKE) należy pobrać ze strony:

https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/dokumenty-wymagane-do-ubiegania-sie-o-zgode-na-przeprowadzenie-doswiadczenia

Przygotowując wniosek do Lokalnej Komisji Etycznej w opisie warunków, w jakim będą utrzymywane zwierzęta w doświadczeniu, należy uwzględnić następujące informacje:

a. Opis warunków zoohigienicznych pomieszczenia, w którym przebywają zwierzęta:

• dostęp do paszy i świeżej wody ad libitum
• odstępy czasowe w przypadku odstawienia zwierzętom paszy i jej ponownego zadania

 c. Informację o stosowaniu urozmaicenia środowiska:

 w klatkach, w których będą przebywały zwierzęta zapewniona będzie odpowiednia dla gatunku ściółka, materiał do gniazdowania oraz materiał wzbogacający do zabawy, zgryzania i schronienia. Elementy wzbogacenia będą cyklicznie zmieniane. Merytoryczne uzasadnienie w przypadku niestosowania wzbogacenia.

d. Informację o planowanej ilości zwierząt przebywających w klatce wg wymogów:

• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2016 r. w sprawie minimalnych wymagań, jakie powinien spełniać ośrodek, oraz minimalnych wymagań w zakresie opieki nad zwierzętami utrzymanymi w ośrodku (Dz. U UE L 276 z 2010 ).
• zwierzęta będą przetrzymywane w klatkach przezroczystych z poliwęglanu, z możliwością kontaktu wzrokowego.

e. Uzasadnienie w przypadku konieczności utrzymania zwierząt pojedynczo w klatce.

Zwierzęta wykorzystywane do doświadczeń powinny być trzymane w stałych grupach społecznych złożonych ze zgodnie współżyjących osobników. W przypadku, kiedy trzymanie zwierząt pojedynczo jest konieczne, okres takiego trzymania powinien być ograniczony do minimum, a zwierzę powinno mieć zapewniony kontakt wzrokowy, słuchowy, węchowy lub dotykowy z innymi osobnikami z tej samej grupy społecznej.

Uzasadnieniem dla trzymania zwierząt społecznych w izolacji lub oddzielenia ich od ustalonych grup społecznych na krótki lub długi okres jest:

• Stan zdrowia zwierząt (choroba, pogryzienia).
• Rekonwalescencja zwierząt po zabiegu.
• Uniknięcie zaburzenia relacji ustalonych grup badawczych/społecznych przed wprowadzeniem nowego osobnika i niedobraniem zwierząt.
• Upadki pozostałych osobników w klatce lub zastosowanie humanitarnego uśmiercenia przed zakończeniem procedury.
• W sytuacji, kiedy wpływ innych osobników w klatce może zaburzać wykonywaną czynność w procedurze i uzyskanie wiarygodnych wyników.

f. Informację o dokonywaniu codziennej kontroli stanu zdrowia zwierząt:

• zwierzęta będą monitorowane pod względem stanu zdrowia co najmniej raz dziennie, przez osoby biorące udział w doświadczeniu, co będzie miało swoje odzwierciedlenie w prowadzeniu kart obserwacji i/lub zeszytu laboratoryjnego.
• zwierzęta będą ważone w momencie rozpoczęcia i zakończenia doświadczenia, jak również w czasie jego trwania, a także w przypadku zaobserwowania nieprawidłowości w ocenie stanu zdrowia zwierząt. Dane z pomiarów masy ciała zostaną odnotowane w dokumentacji badania.
• w przypadku zastosowania znieczulenia ogólnego lub miejscowego oraz produktów leczniczych zwierzęta będą ważone przed wykonywaną czynnością, w celu określenia dawki w stosunku do masy ciała.

g. Informację o czasie trwania potrzebną do adaptacji / aklimatyzacji (handling) zwierząt (w przypadku, gdy nie uwzględniono w opisie planowania procedur)

– zwierzęta będą miały zapewniony minimum 3 dniowy okres aklimatyzacji, tak by przyzwyczaiły się do nowych warunków bytowania. Zwierzęta w okresie aklimatyzacji będą oswajane z obecnością człowieka poprzez głaskanie, chwytanie, przenoszenie z klatki do klatki. Wszystkie czynności będą przypominały te, którym zwierzęta będą poddawane w późniejszych procedurach.

h. uwzględnienie zasad 3R w zredukowaniu do minimum liczby zwierząt wykorzystywanych w procedurach bez uszczerbku dla celu tych procedur – uwzględnienie nie tylko określenia liczebności zwierząt z podziałem na grupy, ale także opisanie kryteriów statystycznych i metody określenia liczebności. Najważniejszymi kryteriami statystycznymi, które należy wskazywać w uzasadnieniu liczby zwierząt wykorzystywanych w doświadczeniu są przede wszystkim:
– rodzaj wybranego testu statystycznego (np. test ANOVA, test t-Studenta lub inny adekwatny);
– przyjęty poziom istotności statystycznej (standardowo przyjmuje się α = 0,05);
– zakładana moc testu statystycznego β (przyjmuje się, że zadowalająca moc testu powinna wynosić co najmniej 0,8);
– oczekiwana wielkość efektu;
– zakres zmienności mierzonej cechy w populacji (wariancja),
– wielkości przyjęte w opisanych w literaturze, innych, zbliżonych tematycznie doświadczeniach.

Odstępstwa od standardowych warunków powinny zostać uzasadnione w opisie.

Przygotowane wnioski do LKE (lub wnioski po poprawie) należy przesłać do zaopiniowania przez Zespół ds. Dobrostanu Zwierząt minimum 10 dni przed terminem złożenia do LKE.

Wnioski przyjmuje dr hab. Monika Kubacka, e-mail: monika.kubacka@uj.edu.pl